افت قند خون یا هایپوگلیسمی یک وضعیت ناگهانی است که معمولاً در افراد با دیابت نوع 1 و 2 رخ میدهد، و به معنای این است که مقدار گلوکز خون به سطح پایینتر از حد نرمال میآید. کمک های اولیه در این شرایط حیاتی است تا از وقوع اتفاقات ناگوار و عوارض جدی تر آینده پیشگیری شود.
1. هایپوگلایسمی چرا اتفاق میافتد؟
دلایل اصلی هایپوگلایسمی عبارتند از:
1.1 استفاده اضافی از انسولین یا داروهای خوراکی ضددیابت:
مصرف زیاد انسولین یا داروهای خوراکی میتواند منجر به افت قند خون شود، به ویژه اگر مقدار این داروها بیش از نیاز فرد باشد یا اگر زمان مصرف آنها با تغییرات در رژیم غذایی یا فعالیت ورزشی همخوانی نداشته باشد.

1.2 تاخیر یا عدم مصرف غذا:
تاخیر در مصرف یا عدم مصرف وعدههای غذایی به موقع میتواند باعث افت قند خون شود، زیرا بدن در نبود گلوکز دریافت شده از غذا، باز هم به قند خون نیاز دارد.
1.3 فعالیت ورزشی زیاد:
فعالیت ورزشی زیاد بدون مصرف غذا و با خالی بودن معده میتواند باعث افت قند خون شود، زیرا بدن در حین ورزش بیشتر به گلوکز احتیاج دارد.
1.4 مصرف الکل:
مصرف زیاد الکل ممکن است باعث افت قند خون شود، زیرا الکل ممکن است مانع از تولید گلوکز توسط کبد شود.
1.5 تغییر در شرایط حیاتی (استرس، بیماری و غیره):
استرس زیاد، بیماری یا شرایط زندگی ناگهانی میتوانند تأثیرگذار بر سطح قند خون باشند.
1.6 مشکلات کبدی:
برخی مشکلات کبدی ممکن است باعث تولید زیاد انسولین یا پاکسازی بیش از حد گلوکز شود که به افت قند خون منجر میشود.
1.7 مشکلات رودهای:
برخی مشکلات رودهای مانند جذب غذاها درست توسط روده میتوانند باعث افت قند خون شوند.
1.8 برخی عوامل دارویی:
برخی داروها، به ویژه درمانهایی که بر روی سیستم انسولین یا قند خون تأثیر میگذارند، ممکن است هیپوگلایسمی ایجاد کنند.
2. علائم هایپوگلیسمی
– گیجی و سردرد
– لرزش و تعداد ضربان قلب بالا
– عرقزدگی و لرزش
– ضعف عضلات
– گرسنگی شدید
– تاری دید و اختلال در تمرکز
3. کمک های اولیه در هنگام افت قند خون
1.1 مصرف قند سریع:
مصرف 15-20 گرم قند ساده و سریع مانند گلوکز یا شکر در آب.
مصرف کربوهیدراتهایی با جذب سریع مانند عسل.
1.2 مصرف پروتئین:

مصرف مقداری پروتئین مانند یک تکه نان با پنیر.
1.3 پایش علائم:
صبر در انتظار بهبود علائم پس از مصرف قند.
نظارت بر سطح قند خون و ادامه کنترل تا اطمینان از بهبود وضعیت.
1.4 عدم استفاده از چیزهای چرب یا داغ:
اجتناب از مصرف چیزهای چرب یا داغ که ممکن است انعقاد قند خون را تشدید کند.
1.5 اعلام به دیگران:
اطلاع دادن به افراد اطراف در مورد وضعیت هایپوگلیسمی و خواستن کمک از آنها.
1.6 مراجعه به پزشک:
در صورت ادامه علائم یا نیاز به مصرف مکرر قند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهم: هرگز از انسولین یا داروهای دیگر در این شرایط به طور خودسر استفاده نکنید. در این شرایط، باید فوراً کمک حرفهای حاصل شود.
4. نتیجه
در صورتی که فرد دچار هایپوگلایسمی شود، کمکهای اولیه، همانطور که قبلاً ذکر شد، شامل مصرف منابع سریع قند و پیگیری وضعیت توسط تیم درمانی مورد نیاز است. همچنین، مداومت در بررسی و تنظیم درست رژیم درمانی، داروها و فعالیت ورزشی نقش مهمی در جلوگیری از هایپوگلایسمی ایفا میکند.